The Making Of De Balans van Bestaan: Het artistieke team

Deel 2: Het artistieke team

 

De Balans van Bestaan is het sluitstuk van een langer onderzoek naar ongelijkheid en bestaansonzekerheid. In The Making Of belichten we, in aanloop naar de première, verschillende aspecten van het maakproces. In dit deel stellen we het artistieke team aan je voor en vertellen zij welke verhalen en ontmoetingen over dit thema het meeste indruk op hen hebben gemaakt.

Hanna van Mourik Broekman

Hanna is als artistiek leider en regisseur van Stormkamer verantwoordelijk voor De Balans van Bestaan. Ze groeide op tussen twee totaal verschillende werelden. Haar vader groeide op in een gezin met voldoende geld, vrijheid en zorgeloosheid, terwijl haar moeder juist moeite had het hoofd boven water te houden. De verschillen in verhalen van haar ouders over hun jeugd en families hebben haar altijd geraakt. Dat was de reden dat ze zich wilde verdiepen in ongelijkheid.

Van alle stukken die Stormkamer tot nu toe maakte over dit thema, heeft de scene met de hondjes uit De Ontmoeting (zie onder) de meeste impact op Hanna gehad. “Deze scene was niet alleen verrassend en humorvol, het raakte ook een gevoelige snaar. Veel mensen denken ‘als je geen geld hebt, doe je die hond toch weg?’ Sommigen zeggen het zelfs hardop. Waarom heeft iemand die minder te besteden heeft geen recht op de liefde en warmte van een hond? Die wil toch ook ’s avonds op de bank dat warme lijf tegen zich aan? Hoe ver moet iemand gaan om zijn of haar schulden af te lossen?”

Kim Zonneveld

Kim is stadsdramaturg. Samen met Hanna verzamelt ze verhalen en ontmoetingen uit de steden. Ze selecteert de verhalen waarmee verder gewerkt wordt en brengt de beelden, muziek en teksten samen tot een grove blauwdruk van de voorstelling. Kim werkt al sinds de oprichting als stadsdramaturg voor Stormkamer en is daardoor zeer goed bekend met de werkwijze. Ze maakte verschillende podcasts over dit onderwerp.

Kim: “Ik ontmoette Ilgun, een vrouw uit Arnhem met wie ik een podcast maakte. We hebben dezelfde leeftijd, maar in vergelijking met haar heb ik een leven met veel liefde en kansen gehad. Tijdens ons gesprek vroeg ik haar: ‘Wil jij met mij ruilen?’ ‘Ja’, zei ze gelijk en vroeg: ‘Wil jij met mij ruilen?’ Ik was even stil, want het antwoord voelde te pijnlijk. ‘Nee’, zei ik. We huilden allebei. Ik denk dat dit is hoe ongelijkheid voelt. Ongelijkheid kan me verdrietig en boos maken. Het lijkt alsof we een samenleving hebben waarin het vaak dezelfde mensen zijn die het onderspit delven. Ongelijkheid is mee te leven als het soms de een is, die aan het kortste eind trekt, en soms de ander. Maar als het altijd dezelfde is, wordt het pijnlijk. Te zeggen dat ongelijkheid onvermijdelijk is, lijkt een gemakkelijke manier om dit systeem in stand te houden. We moeten altijd streven naar gelijkwaardigheid tussen mensen.”

 

“Ongelijkheid is mee te leven als het soms de een is, die aan het kortste eind trekt, en soms de ander. Maar als het altijd dezelfde is, wordt het pijnlijk.”

Peter Vandemeulebroecke

Tijdens het hele traject over bestaansonzekerheid was Peter bij elk onderdeel betrokken. Eigenlijk is er geen enkele voorstelling van Stormkamer waar hij niet aan heeft bijgedragen. Hij acteert in De Balans van Bestaan en is samen met Elian verantwoordelijk voor het decor. Met het wegvallen van André Joosten ligt zijn focus op beeld en vormgeving. Hij vindt ongelijkheid een complex onderwerp en probeert bij te dragen door te delen en te geven.

Wat Peter het meeste bijbleef, was een missionaris die te gast was in De Salon tussen Weelde en Gebrek. “Hij gaf geld aan een lokale supermarkt zodat mensen die het minder hadden, meer konden meenemen. Maar hij wilde wel bepalen wat dat was. Een andere genodigde struikelde daar compleet over. Ze raakte geïrriteerd, met haar de hele zaal eigenlijk. Op dat moment voelde ik die vernederende frustratie: dat iemand anders bepaalt dat jij, als het eindelijk eens kan, geen mascara mag kopen. Die kwam behoorlijk binnen.” 

“Op dat moment voelde ik die vernederende frustratie: dat iemand anders bepaalt dat jij, als het eindelijk eens kan, geen mascara mag kopen. Die kwam behoorlijk binnen.”

Marleen Hendrickx

Marleen is samen met Peter performer in De Balans van Bestaan. Ook zij is vanaf het begin betrokken bij het thema en speelde in alle voorstellingen. Voordat ze zich in dit thema verdiepte, dacht ze dat ze met weinig geld was opgegroeid. Als kind ging ze weinig op vakantie of uit eten en droeg ze kleding van oudere zussen of nichten. Maar door dit project ontdekte ze dat ze wél alle kansen heeft gekregen.

Marleen: “Ik ging met een volle buik naar school, mocht een hobby uitoefenen, kon mee op schoolreisjes en mocht studeren. Mijn ouders waren zuinig, maar dat was een keuze. De bestaanszekerheid van ons gezin stond nooit op het spel. Bestaansonzekerheid, en daardoor niet volledig kunnen deelnemen aan de maatschappij, zou in een rijk land als Nederland niet mogen bestaan.”

De scène die Marleen het meest bijbleef, is die van Nancy in De Salon tussen Weelde en Gebrek. “Wie in bestaansonzekerheid leeft, is afhankelijk van de hulp van anderen. Dat heeft grote impact op je zelfvertrouwen. Soms word je met wantrouwen aangekeken: ‘Je kunt toch gewoon werken?’. Nancy liet zien dat je door anderen hulp te bieden je eigen menselijkheid terugvindt. Dat je altijd hulp kunt bieden, zelfs als je zelf weinig geld hebt of in een hulpbehoevende positie verkeert. Liefde heb je altijd.” 

Stormkamer De Ontmoeting Tussen alles of Niets
Marleen is performer in De Balans van Bestaan. Ook zij is vanaf het begin betrokken bij het thema en speelde in alle voorstellingen.

Elian Smits

Elian is beeldend kunstenaar. Voor De Balans van Bestaan ontwerpt ze de kostuums en werkt ze samen met Peter aan de vormgeving van het decor. Eerder was ze verantwoordelijk voor de kostuumontwerpen van De Staat van Babylon. Haar werk typeert zich door een intuïtieve en conceptmatige manier van ontwerpen en schuurt tegen beeldende kunst aan. Voor haar kostuumontwerpen laat ze zich inspireren door dieren en hun huiden. Deze elementen worden uitvergroot en op extravagante wijze gepresenteerd, zoals in een modeshow.

Elian: “Een dakloze zoekt vaak naar lagen textiel om de isolatie van zijn ‘woning’ te waarborgen. Het contrast tussen een overvloed aan keuzes en de harde realiteit van het minimale prikkelt onze verbeelding: een eenvoudige vuilniszak transformeert tot haute couture in een wereld van ecologische trends. Ook deze kleding en stoffen gaan uit en aan, in en op dingen. Ze worden een deel van de constructie, als de huid van een slang die zich vernieuwt, of als sporen in het zand die over miljoenen jaren verstenen.”

"Een eenvoudige vuilniszak transformeert tot haute couture in een wereld van ecologische trends."

Jorg van den Kieboom

Jorg is naast regisseur ook schrijver van (theater)teksten en buigt zich over de tekst voor De Balans van Bestaan. Hij is vanaf het begin van het proces betrokken bij het thema. Naast de teksten voor De Salon tussen Weelde en Gebrek en De Ontmoeting tussen Alles of Niets schreef hij ook het vorige sluitstuk; De Staat van Babylon. Zijn stijl kenmerkt zich door een licht absurdistische en beeldende manier van schrijven.

Jorg: “Voor mij wordt het hele project samengevat in de monoloog van performer Marleen in De Ontmoeting tussen Alles of Niets (zie onder). Deze monoloog is geschreven vanuit de onmacht, frustratie en onrechtvaardigheid die dit project bij iedereen oproept: Hier heb je geld om een documentaire reeks te maken over mensen die geen geld hebben…’ Je kunt niet rechttrekken wat scheef is. We zien allemaal het probleem, maar we doen niks.” 

Tjalling Schrik

Tjalling Schrik speelt in verschillende bands, maakt muziek voor theatervoorstellingen en geeft muzieklessen. Hij is verantwoordelijk voor het vormgeven van de muziek voor De Balans van Bestaan. Zijn composities zijn rauw en eclectisch, waarin synthetische klanken samensmelten met samples en akoestische instrumenten. Zijn soundscapes en muziek kunnen versterkend werken, maar zijn vaak ook contrasterend met wat er op de vloer gebeurt. Hij creëert soundscapes die een eigen verhaal vertellen en de luisteraar zowel verwennen als uitdagen.

Tjalling: “Sinds een aantal jaren verdiep ik me in de modulaire synthesizer, dat me een ongekende vrijheid en verdieping biedt. Met dit instrument streeft ik voor De Balans van Bestaan naar grensoverschrijdende composities. De verhalen die worden verteld, hebben niet alleen een Nederlandse achtergrond. Ik wil de muziek laten spreken als een internationale taal die de verbeelding prikkelt en mensen uit verschillende culturele achtergronden met elkaar verbindt.”

“Ik wil de muziek laten spreken als een internationale taal die de verbeelding prikkelt en mensen uit verschillende culturele achtergronden met elkaar verbindt."

Bram Schouw

Bram is muzikant en verantwoordelijk voor de geluidstechniek van De Balans van Bestaan. Ook hij is vanaf het begin betrokken bij het project en was live muzikant bij De Salon tussen Weelde en Gebrek en De Ontmoeting tussen Alles of Niets. Dat de sluitstukken van Stormkamer vaak muzikaal technisch ingewikkeld zijn, ziet hij als een uitdaging.

Bram: “Ongelijkheid is een gegeven, maar ik denk dat de essentie moet zijn dat we altijd streven naar gelijkwaardigheid. Is balans niet ook tijdelijk? We kunnen alleen balanceren. De scène uit De Ontmoeting tussen Alles of Niets, waarin Marleen zich gaat ophangen met de strop, heeft veel indruk op me gemaakt. De moedeloosheid en de oneerlijke strijd tegen een systeem waarin sommige mensen minder gewaardeerd en geaccepteerd worden, raakt me diep.”

De scène uit De Ontmoeting tussen Alles of Niets, waarin Marleen zich gaat ophangen met de strop, heeft veel indruk op Bram gemaakt.
The Making Of De Balans van Bestaan: Het artistieke team
Schuiven naar boven