Deel 5: De Muziek
Voor het componeren van de muziek voor De Balans van Bestaan, het sluitstuk van een langlopend onderzoek naar ongelijkheid en bestaansonzekerheid, werkt muzikant Tjalling Schrik nauw samen met regisseur Hanna van Mourik Broekman en de performers. In deze editie van The Making Of vertelt hij over zijn werkwijze en hoe het thema ongelijkheid terugkomt in de muziek.
Tjalling Schrik
Tjalling speelt in verschillende bands, maakt muziek voor theater en geeft drumlessen. Daarnaast werkt hij als begeleider in de gehandicaptenzorg. Een baan waar hij veel voldoening uit haalt, maar muziek maken blijft zijn passie.
Hoe zou je jouw muziekstijl omschrijven?
“Mijn muziek is eclectisch, rauw en gelaagd. Ik werk veel met een modulaire synthesizer en met samples, zoals film- of reclamefragmenten, die ik tot een collage monteer en vervolgens weer met akoestische instrumenten meng. Ik zie soundscapes als een manier om de verbeelding te prikkelen, om te verwarren én te verwennen.”
"Muziek kan iets overbrengen zonder dat je het hoeft uit te leggen. Dat is het mooie aan muziek."
Hoe ga je te werk bij het componeren van de muziek voor De Balans van Bestaan?
“Vrij intuïtief. Ik werk op gevoel en laat me leiden door wat er gebeurt tijdens de repetitie. Het is geen lineair proces, maar ik kijk wat er gebeurt, welke beelden en bewegingen me raken en daar reageer ik op met geluid. Ik werk associatief, samen met Hanna en de performers. Dan ontstaan de beste dingen. Ik probeer niet te veel na te denken, als ik iets voel, ga ik aan de slag. Muziek kan iets overbrengen zonder dat je het hoeft uit te leggen. Dat is het mooie aan muziek.”
Hoe laat je het thema ongelijkheid terugkomen in de muziek?
“Niet door het letterlijk te benoemen, maar door het voelbaar te maken. Veel van de samples die ik gebruik komen uit commerciële media, uit andere culturen of uit contexten waar ongelijkheid op subtiele manieren in doorklinkt. Denk aan stukjes uit Japanse reclames of fragmenten waarin beleefdheidsvormen als ‘thank you’, ‘you’re welcome’, of ‘hallo’ in verschillende talen klinken. Dat verwerk ik tot muzikale collages. Die contrasten – tussen werelden, talen en systemen laten ongelijkheid resoneren zonder dat we het letterlijk benoemen.”
"Veel van de samples die ik gebruik komen uit commerciële media, uit andere culturen of uit contexten waar ongelijkheid op subtiele manieren in doorklinkt."
Hoe kijk je persoonlijk aan tegen het thema ongelijkheid?
“Het is een complex en hardnekkig probleem, een knoop die niet zomaar te ontwarren is. Ik kom zelf uit een bevoorrechte positie en ben me bewust van mijn privileges. En ik geloof niet dat we dit probleem met één voorstelling kunnen oplossen. Maar we kunnen het wel zichtbaar en voelbaar maken. De muziek mag daar ongemakkelijk in zijn en wringen.”
Wat hoop je te bereiken met jouw muziek in deze voorstelling?
“Dat het mensen raakt. Muziek opent een gevoelslaag die je met woorden soms moeilijk bereikt. Het kan emotie versterken, of juist een contrast aanbrengen. Ik hoop dat de muziek dat doet: dat het iets losmaakt, dat het spanning en schoonheid tegelijk oproept. Het is iets bijzonders, maar tegelijkertijd ook iets dood normaals. Het is er al zo lang dat we bijna vergeten hoe krachtig het is. Tot het er opeens niet meer is, dan valt het pas op.”
Wat kunnen we verwachten van de voorstelling, muzikaal gezien?
“De voorstelling duurt iets langer dan een uur en is behoorlijk muzikaal. Je kunt zeker drie kwartier aan muziek verwachten, dat soms versterkend en soms juist contrasterend is met wat er op de vloer gebeurt. Het vertelt een eigen verhaal. Maar eigenlijk wil ik daar niet te veel over zeggen. Muziek moet je niet proberen uit te leggen. Je moet het horen en voelen. Mijn advies: luister en laat het op je afkomen.”
“Muziek moet je niet proberen uit te leggen. Je moet het horen en voelen. Mijn advies: luister en laat het op je afkomen.”